Doğum Mərkəzində döldə genetik xəstəlikləri göstərən proqramın icrasına başlanılıb

2019-05-29 / 14:17:30

  Naxçıvan Muxtar Respublikası Doğum Mərkəzində ana və uşaqlara göstərilən tibbi xidmətin əhatə dairəsi genişləndirmək üçün mövcud tibbi avadanlıq, cihaz və aparatlardan istifadə metodları ilə müayinə və müalicələrin səmərəliyi yüksəldilir. Həmin tədbirlərin davamı olaraq mərkəzin histoloji laboratoriyasının kompüterinə hamilə qadınlarda gələcək övladın bəzi genetik xəstəliklərlə doğulma ehtimalını müəyyən etmək üçün 2-li və 3-lü araşdırma testləri yüklənib və onun tətbiqinə başlanılıb.

   Qeyd edək ki, əvvəllər Almaniyanın Siemens şirkətinə məxsus lisenziyalı “Prisca”  proqramı ölkəmizdə yalnız bir səhiyyə müəssisəsində mövcud idi. Doğum Mərkəzinin də belə bir proqramla təmin olunması  Naxçıvan  səhiyyəsi üçün əlamətdar hadisədir. Ümumiyyətlə, bu nə üçün lazımdır?

    Mərkəzin həkim-laborantı  Mirəstə Hüseynova bildirir ki, mərkəzdə əvvəllər Daun, Trisomiya 18 və digər genetik xəstəliklər uşaq doğulandan sonra müəyyən edilirdi. Türkiyəli mütəxəssislər tərəfindən kompüterə yüklənmiş 2-li və  3-lü araşdırma testlərinin tətbiqi isə belə xəstəlikləri döldə müəyyən etməyə imkan verir.

    Mütəxəssisin sözlərinə görə, ananın qida ilə yetəri qədər yod almaması doğulan uşaqda trioid vəzisinin hormon çatışmazlığına səbəb olur. Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yod elementi nisbətən az olduğuna görə hamilələrə profilaktik yod preparatlarının verilməsinə baxmayaraq yenidoğulmuş uşaqlarda trioid hormon çatmazlığının yaranma riski daha yüksəkdir. Belə halların aşkar edilməsi üçün mütləq yenidoğulmuş uşaqların  qanında hormon səviyyəsini yoxlamaq lazımdır. Çünki  bu hormonun azlığı uşaqların fiziki və zehni inkişafında çox ağır dəyişikliklər, o cümlədən ağıl zəifliyi, boy inkişafının ləngiməsi, karlıq, uzun müddətli sarılıq, sinir sistemində geriyə dönməyən pozulmalar müşahidə olunur. Ona görə də yenidoğulan uşaqlarda hormonun profilaktik yoxlanılması vacibdir. Əğər bu hormonun dəyərlərində dəyişiklik müşahidə olunarsa belə  uşaqlar endokrinoloqun  müşahidəsi  altında  olmalıdırlar.

   “ Üçlü test nədir? “ sualını cavablayan mütəxəssis bildirdi ki, ikili və ya üçlü araşdırma testi uşaqlarda müşahidə oluna biləcək bəzi xromosom anomaliyalarını 21-ci xromosomun trisomiyası (Daun sindromu) və 18-ci xromosomun trisomiyası (Edvard sindromu) erkən aşkar etmək üçün hamilə qadınların  16 və 18-ci həftələri arasında tətbiq olunan bir labarator  müayinə üsuludur. Hamiləlik müddətində ana və atanın ən cox niğaran qaldıqları məsələ uşaqlarının sağlam olub-olmamasıdır. Hamiləliyin uyğun vaxtlarında edilən qan testləri və ultrasonoqrafik müayinələr risk qrupu təşkil edən döldə xromosom xəstəliklərinin 95-99 faiz olçüdə diaqnozun qoyulmasını təmin edir. Uşaqlarda rast gəlinən bu genetik xəstəliklər ağıl zəifliyinə və bəzi orqanların anomaliyalarına səbəb olur. Buna görə də üçlü testə bəzən zəka testi də deyilir. Öncə ikili test-yəni ananın qanında iki hormonun  səviyyəsi yoxlanılır. Əgər bu analizlərdə şübhəli bir nəticə alınarsa, dölün 16-18 həftələri arasında əlavə daha bir hormon yoxlanılır. Üçlü testin aparılması bütün hamilələrə tövsiyyə olunur. Lakin bəzi hallarda, o cümlədən hamiləliyin 11-12 həftəliyində dölün USM müayinəsində ənsə qalınlığı ölçüsü normadan artıqdırsa, və digər bəlli əlamətlər mövcuddursa, araşdırma testlərinin aparılması zəruru hal alır və mütləq vacibdir.

    Bu testlərin edilməsinin ana və ya körpə üçün hər hansı bir riski yoxdur. Ana bətnindəki körpənin qolundan alınan qanda edilən testlər kompüter proqramıyla qiymətləndirilir və risk faktoru müəyyən edilir. Risk yüksək olduqda dərin müayinələrin vacibliyinə ehtiyac yaranır.

Bütövlükdə, test əsnasında körpəyə zərər verən zərərli şüalar və üsullardan istifadə  edilmir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti

Ömrünü xalqımızın tərəqqisi, yüksəlişi və inkişafına həsr etmiş ümummilli lider Heydər Əliyev bütün sahələrdə olduğu kimi, səhiyyənin inkişafında da misilsiz xidmətlər göstərib, xalqın sağlamlıq məsələlərinə prioritet istiqamətlərdən biri kimi baxıb